Introductie Wet PARTA

Per 1 juli 2025 treedt de Wet Gegevensverwerking Persoonsgerichte Aanpak Radicalisering en Terroristische Activiteiten (hierna: Wet PARTA) in werking. Deze wet vormt een belangrijke stap in het verder professionaliseren van de lokale aanpak van radicalisering en terrorisme in Nederland.

De Wet PARTA zorgt voor heldere juridische grondslagen voor gegevensverwerking bij casusoverleggen voor de aanpak radicalisering en terroristische activiteiten. De wet biedt daarnaast duidelijkheid over taken, verantwoordelijkheden en waarborgen voor gegevensbescherming die aansluiten bij de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

Wet PARTA en het casusoverleg

Burgemeesters krijgen de wettelijke taak om te zorgen voor (de instandhouding van) een casusoverleg voor de persoonsgerichte aanpak van radicalisering en terroristische activiteiten. Dit casusoverleg vormt het hart van de lokale aanpak en zorgt voor afstemming tussen verschillende partijen zoals het college van B&W, de politie, het Openbaar Ministerie, reclasseringsinstellingen en de Raad voor de Kinderbescherming.

Het casusoverleg is bedoeld voor het opstellen en afstemmen van plannen. Van de deelnemers wordt verwacht dat zij unaniem en eenduidig bepalen of iemand moet worden besproken. Daarvoor gebruiken zij objectieve criteria, zoals de mate van geweldsbereidheid, extremistische denkbeelden en sociale relaties.

De wet verplicht (kleinere) gemeenten om ondersteuning te zoeken bij grotere gemeenten of regionale Zorg- en Veiligheidshuizen bij het opzetten en onderhouden van deze overlegstructuren.

Gegevensdeling

De wet PARTA zorgt voor een wettelijke basis voor de uitwisseling van persoonsgegevens tussen de betrokken organisaties. Dit betreft ook bijzondere persoonsgegevens, zoals gegevens over ras, religie of gezondheid. Deze gegevensuitwisseling mag uitsluitend plaatsvinden wanneer het noodzakelijk is voor het uitvoeren van wettelijke taken, zoals strafrechtelijke handhaving of het bieden van begeleiding en hulpverlening. De wet benadrukt dat alle deelnemers aan het casusoverleg zich moeten houden aan strikte waarborgen voor de bescherming van persoonsgegevens, conform de AVG.

De Wet PARTA regelt ook dat er een landelijke rechtmatigheidsadviescommissie wordt ingesteld, bestaande uit deskundigen op het gebied van gegevensbescherming en wetgeving. Deze commissie adviseert over de rechtmatigheid van de gegevensverwerking en draagt zo bij aan het waarborgen van privacy en rechtsbescherming.

Waarborgen

In de nieuwe wet zijn ook aanvullende waarborgen opgenomen voor de verwerking van persoonsgegevens. Zo moeten systemen goed beveiligd zijn, wordt periodiek een privacy-audit uitgevoerd en dienen betrokken medewerkers strikte geheimhouding na te leven. Er wordt tevens een (openbaar) jaarverslag gemaakt over de gegevensverwerking.

Medewerkers die betrokken zijn bij het casusoverleg krijgen speciale opleidingen om hun kennis van gegevensbescherming, informatieanalyse en data-ethiek te versterken. Elke gemeente moet, namens de deelnemers aan het casusoverleg, een contactpunt hebben waar betrokkenen hun rechten op grond van de AVG kunnen uitoefenen.

Verschil met bestaande praktijken

De wet vervangt het tot nu toe gebruikte modelconvenant voor gegevensdeling en sluit inhoudelijk aan bij de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (WGS), zoals die geldt voor Zorg- en Veiligheidshuizen. De Wet PARTA biedt een zelfstandige wettelijke basis en bevat strengere regels voor bijvoorbeeld de termijn van gegevensverwerking. De aanpak van radicalisering op basis van de Wet PARTA hoort dus nadrukkelijk gescheiden te zijn van de andere aanpakken die het Zorg- en Veiligheidshuis faciliteert.

Wat betekent dit voor organisaties?

Organisaties die betrokken zijn bij de lokale aanpak van radicalisering en terrorisme moeten hun werkprocessen en gegevensverwerking aanpassen aan de nieuwe wet. Dit kan betekenen dat bestaande convenanten en procedures komen te vervallen of moeten worden herzien, dat medewerkers worden getraind en dat extra aandacht wordt besteed aan informatiebeveiliging en privacy. Gemeenten en partners worden dringend geadviseerd om hierover contact op te nemen met hun Functionaris gegevensbescherming.